Freskler ve Fresk Sanatı

[Tualim]

Freskler ve Fresk Sanatı


Duvar üzerine resim yapma tekniği ve bu teknikle yapılmış duvar resimleri, İtalyanca taze anlamına, "fresco"dan. Fresk, yeni sıvanmış bir duvar üzerine, kireç suyunda eritilmiş boyalarla yapılan bir tür resimdir. Genellikle sanıldığının tersine, bu terim herhangi bir duvar resmi tipini değil, kuru ve sert badanalar üzerine yapılan resimlere karşıt, özel bir tekniği belirtir.

Fresk, özellikle İtalya'da ve XIV. yy.dan XVI. yy .a kadar Giotto, Fra Angelico, Piero Della Francesca, Uccello, Raffaello ve Michelangelo gibi sanatçılarla tanınmıştır.


Kireç ve Boyalar


Fresk yapmak isteyen sanatçı, auvara pürtüklü kireçten bir sıva vurur ve bunun üzerine, odunkömürüyle ilk taslağını çizer. Bu desen sonra kırmızı, killi bir toprakla renklendirilmiş soluk aşıboyasıyla bir daha çizilir. Küçük küçük düzeylerle çalışarak ressam, pürüzsüz bir kireç tabakası sürer ve bu tabakada taslak saydam olarak görünür. Bu henüz nemli olan kireç üzerine sanatçı çarçabuk freskin bir bölümünü çizer, boyar ve sonraki parçaya geçer. Kururken kireç ve boyalar birbirine iyice karışır ve çok bağdaşık (homogen) bir tek madde haline gelir, artık bunun üzerinde rötuş yapma, düzeltme imkânsızdır.

Freskler çabuk bozulabilir. En büyük düşmanları rutubettir: rutubet, küflenmeye yol açar, bu da zamanla boyaları bozar. Erken farkına varılacak olursa bu tehlike, basit bir düzeysel işlemle önlenebilir. Buna karşılık daha ciddi durumlarda, freski duvardan çıkarmak gerekir. Bunun için birkaç yöntem vardır, ancak hepsi de aynı ilkeye dayanır: freskin üzerine bir tual yapıştırılır ve tual çıkartıldığında freskin boyaları bunun üzerine geçmiş olur.


Fresk Sanatı


Eski uygarlıkların çoğunda fresk sanatı uygulanmıştır: Azteklerde, Hindistan'da, Mısır'da, Roma'da, Yunanistan'da. Günümüzde bilinen en eski fresk, Mezopotamya'da (Irak) bulundu: Milattan önce üç bin yıllarından kalmadır.

"Ölümün Zaferi" (bölüm), XIV. yy. Floransa ressamlarından Traini'ye ait olduğu sanından eserin, solda taslağı, sağda tamamlanmış hali görülüyor. Freskler onarılmak itere duvarlardan ıkındığı zaman ortaya, pürtüklü kireç sıva üzerine yapılmış taslaklar çıkmıştır. Bu yoldan ressamın çalışma tarzını, desenci olarak yeteneğini ve başlangıç konusuna getirdiği değişiklikleri değerlendirme olanağı kazanılır.

İsa'nın dirilişini haber veren melek: Bizans tarzı fresk (XIII. yy.), Yugoslavya'da Mileseva Manastırı.