Tualim.net - Resimde En Sık Kullanılan Kompozisyon Türleri

RESİMDE EN SIK KULLANILAN KOMPOZİSYON TÜRLERİ

Dikey Kompozisyon: Bu tip kompozisyonlar daha çok bina ve yüksek ağaçların resimlerini yaptığımızda kullanırız. Bu tür resimlerde binaların kenar çizgileri yere doğru dik olarak inerler.
Dik çizgilerin bir yükseklik hissi verdiklerini biliyoruz. Ağaçların gövdelerinin dik olarak yere doğru inişleri de aynı etkiyi bırakır.
Üçgen Kompozisyon: Tüm kompozisyon yöntemlerinin belki de en bilineni ve sık kullanılanıdır. Klasik kompozisyon da denir. Resmin altı kısmında yerleştirilen bir üçgen denge izlenimi verir. Rafaello'nun "Meryem ve Çocuk İsa Resmi" bu kompozisyona örnek olarak gösterilebilir.
Çapraz Kompozisyon: Resmin bir köşesinden diğerine uzanan çapraz çizgi bir çok kompozisyon temelini oluşturur. Bazen genellikle biri diğerinden daha az uygulanan iki çapraz çizgi kullanılır. Çapraz kompozisyon genellikle dinamik hareket akla getiren güçlü kurgusal bir yöntemdir. Rubens'in "İsa’nın Çarmıhını Taşıyışı" çalışması için çapraz kompozisyonu uygun bulmuştur. Güçlü hareket yukarıya ve sola doğru yönelir. Buna karşılık küçük hareketler dik açılarla kesişir.
Yatay Kompozisyon: Bu kompozisyonda yatay çizgilerin önemli rol oynadıklarını görüyoruz. Yatay çizgiler daima durgunluğu ifade ederler. Yatay çizgiler pek açık olurlarsa resmi sağdan, soldan çerçevenin dışına kaçırırlar. Bunu önlemek için resmi ortasına doğru parçalamak gerekir. Bu kompozisyona örnek olarak Monet'in "Sahilde Kayıklar" tablosu verilebilir. Bu resimde kompozisyon su ve havadan ibarettir. Derinlik vermek için dalga çizgileri arası kısaltılarak denize bir yelkenli veya kayık, gökyüzüne birkaç bulut, kuşlar ve sahil ilave edilmiştir.
Kademeli Kompozisyon: Bu tür kompozisyonlarda yükseklikler aynı değildir. Dağınık bir kompozisyon çeşididir. Bütün yüksekliklere hakim bir yüksek nokta bulunur.
Dikkat edilirse bu kompozisyonlarda ki yükseklikler basamaklı bir merdiveni andırır. Oranlar bakımından bu basamakların gözümüzü okşaması gerekir.
Diyagonal Kompozisyon: Bu tür kompozisyonlar eğri çizgilerden oluşmuştur. Kompozisyonlarda eğri çizgiler denge unsurudur. Rubens'in "İsa'nın Çarmıha Kaldırılması" resmindeki kişiler ahenkli bir grup halinde birbirlerine sıkışmıştır. Bu resimde haçın doğrusu diyagonal bir kompozisyonu oluşturmuştur.
Zıt-Eğri Kompozisyon: Bu kompozisyonda karşılıklı konan çizgiler birbirlerini yok ederler. Aynı zamanda birbirlerine eşitlik sağlarlar. Burada herhangi bir çizginin dominant olduğu önemli değildir. Bu kompozisyon türüne örnek olarak David'in "Çarmıhtan İniş" eseri verilebilir.
Kavisli Kompozisyon: Bu kompozisyonda da dikey sütunların çizgileri hariç kavisli, ritmik çizgilerin dominantlığı açık olarak görülür.
Burada kompozisyon örgüsü merkezden köşelere doğru yönelen kavisli çizgilerden kurulmuştur. Vücutlar, başlar, kollar, elbiseler , bütün hareketler kavisli çizgilerden meydana gelmiştir. Bu kompozisyona örnek olarak El Greco' nun "Mabet" isimli tablosu verilebilir.
Helezonik Kompozisyon: Doğadan manzara resimleri yaparken en çok kullanılan kompozisyonlardan biridir. Bu kompozisyonlarda manzarayı meydana getiren ana çizgiler soldan ve sağdan çıkıyorlarmış gibi görülürler. Bu çizgiler genişleyerek bir fırıldak kanatları gibi dönüyormuş gibi görülürler.
Bu kompozisyonda manzarayı meydana getiren ana çizgiler perspektifte olduğu gibi sanki birkaçış noktasında birleşiyormuşlar gibi görünür.
Dengeli-Kareli Kompozisyon: Bu kompozisyonlarda karşıt köşegenler birbirin benzer ve eşittirler. Bu kompozisyonda geometrik buluşların benzerliğini de fark etmek önemlidir. Bu tür resimler kuruluşu bakımından çok sağlam matematiksel bir uyumla yapılmışlardır. Bu kompozisyona örnek olarak Juan Gris' in "natürmort" adlı eserini örnek olarak verebiliriz.
Yıldız Kompozisyon: Bu tür kompozisyonlarda figürler bir merkezde toplanır gibi görünür. Ancak köşelere doğru da yayılmalar vardır. Barok sanatda bu tür kompozisyonlar hareketli konuları değerlendirme bakımından uygulanır.

Kaynak:: gorselsanatlar.org
tanerbey