Hilye ve Tezhip

Hilye, süs zinet anlamına gelmektedir.Hz. Muhammed'İn vefatından sonra onu tanımak isteğiyle ortaya çıkmıştır. Nasıl biri olduğunu öğrenmek,onu tanımak için ele alınmıştır. İslama göre putlaştınlabilecek kişilerin şiddetle tasfirlerinden kaçınıldığından, onun yerine Hz.Muhammed'in çok yakınlarından, tanıyan sözüne güvenilir kişilerden anlatımları esas alınmıştır.
İîk hilye örneği 19.yy sonlarında Hafız Osman 'in hazırladığı bir şemayla karşımıza çıkar. İlk olarak Hz.Ali tarafından anlatılmıştır. Hilyelerin bulundukları yerlere huzur, bereket getirtiği ve her türlü tabii afetlerden koruması nedeniyle birçok sipariş verilmiştir. Çeşitli boylarda olup, kimisi cepte taşınacak şekilde kimisi de devasa! boyutda olanları da vardır. İcazet Hilyelerinde hocaya ait bir imza kısmı vardır. En iyi hilyeler yazı açısından 19.yy yazılmıştır.




HILYENIN BÖLÜMLERİ


1- BAŞMAKAM:En üst kısımda besmeleyle başlayan ve yazı çeşiti değişik şekillerde olabilir.(muhakkak,sülüs gibi.)
2- GÖBEK:Hz.Ali'den naklen Hz.Muhammed'in vasıflarının yazıldığı yerdir. Yuvarlak yazı sahası olarak bırakılıp tezhibi hilal içine yapılır. Yazının olduğu yer bazen oval olabilir.
3- HİLAL:Ciharyarlarda ve göbek etrafında kullanılmış. Her hilyede olması gerekmez. Hilal, vasıfları anlatılanın nurlanması anlamına gelmektedir.
4- CİHARYARLAR:Hz.Ebubekİr, Hz..Ömer, Hz.Osman ve Hz.Ali isimlerinin yazıldığı ve gövdenin dört tarafında bulunan isimlerdir.
5- AYET:Besmeleyle aynı ebatta olup Hz.Muhammed ile ilgili ayetlerin yazıldığı bölgedir.
6- ETEK:Ayetin tam ortasına, iki taraftan da eşit miktarlarda yer bırakılarak yerleştirilmiştir. Göbek kısmına sığmayan metinin devamı olup hattatın adı ve tarihi yazılır.
7- KOLTUK:Eteğin yanında eşit mesafeli yerlerdir. Üstte kullanılan desenin tezhibi birbirine uyumlu olmalıdır.
8- İÇ PERVAZ:İç bölgeyi çepeçevre dönen çerçevedir.
9- DIŞ PERVAZ: Bazen ebru,zerefşan,halkari yada tezhip olabilir.


tezhip-minyatur.com

__________________


Gökkuşağı