– Ç –
Çadır hayal: Eskiden ipli kuklaya verilen ad.
Çalpara: Eski oyuncuların ellerinde birbirlerine vurarak dansa ritm tuttukları,
sert olduğundan abanoz ağacından yapılan sopalar.
Çay: Karagöz, Külhanbey ve Matiz tipleri tarafından bayan anlamında
kullanılan argo bir sözdür.
Çegâne: Oyuncuların kullandığı zilli bir tartım çalgısı.
Çegânebaz: Çegâne adı verilen zilli maşaları çalan kimse.
Çelebi: Karagöz ve Oratoyunu’nda genç erkeği oynayan, İstanbul ağzıyla
konuşan bir tiptir. Eskiden okumuş, tahsil görmüş eğitimli kişiler için kullanılan Çelebi
tâbiri, bey ve efendi kelimelerinin yerini tutardı. Eğlenceyi sever, sürekli âşıktır. Kibar
ve mirasyedidir. Güzel konuşmayı ve gezmeyi sever. Kadınlara düşkünlüğü ile bilinir.
Kıyafeti yıllar içinde zennelerle birlikte en çok değişiklik gösteren tiptir. Modayı
yakından takip eder. Toplumsal değişimleri Çelebi kıyafetleri üzerinde görmek
mümkündür. Sarıklı, kaftanlı çelebilerden fesli redingotlu, İstanbulinli çelebilere bir
değişim gözlenir.
Çemberbaz: Çemberlerin arasından atlayıp geçen oyuncu.
Çene yarışı: Kavuklu ile Pişekâr arasında yarışmalı söyleşme.
Çengi: Çeng adı verilen çalgıyla danseden oyuncudan gelme bir isimdir. Daha
sonra sadece işin raks yönü kalmıştır. Karagöz oyunu sonunda çengi oynamak
neredeyse yerleşmiş bir gelenektir. Çengiler oyun sonunda perdeye gelip raks
ederler.
Çerkez halayık: Karagöz oyununda dedikoducu kadın tiplerinden biridir.
Çıngal: Tulûat tiyatrosunda pezevenk rolü.
Çırak: Hayalînin yetiştirmek amacıyla yanında bulundurduğu yardımcısıdır.
Perdenin taşınması, kurulması ve oynanacak oyunun tasvirlerinin dizilmesinden
sorumludur. Perde arkasında çeşitli işleri yaparken ustanın sanatını öğrenmeye ve
ileride Karagöz oynamaya hazırlanır.
Çifte Karagöz: Bir ustalık gösterisi olarak muhaverenin iki Karagöz’le
karşılıklı oynanması, Karagözlerin birbirleriyle yarışmaya girmesidir. Ortaoyununda
da çifte Kavuklu olduğu görülür.
Çingene: Karagöz ve Ortaoyunu’nda kötü kılıklı, esmer çingene kadın tipi.
Genelde falcılık yapar, çiçek satar, kimi zamanda çalgıcılık yapar.
Çocuk Karagözü:
Çocuk oyunu: Çocuklar için düşünülmüş, eğlendirici ve eğitici nitelikteki oyun
türü.
Çocuk topluluğu: XVI. Yüzyılda saraylarda temsiller veren, kadın ve erkek
rollerini çocukların oynadığı tiyatro topluluğu. Genel olarak çocuklardan kurulan
tiyatro ya da dans, şarkı topluluğu.
Çömçe gelin: Anadolu’da ilkel kukla oyununa verilen ad. Bu oyunda
kullanılan bezden, çaputtan, samandan, sopadan yapılan bebek.
|
14.12.09, 06:13
Benzer Konular
Ağaç şeklinde
